Aricept
Donepezil ကို အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနှင့် ဆက်စပ်သော စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု (dementia) ကုသရန် အသုံးပြုသည်။
၎င်းသည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကို မကုသနိုင်သော်လည်း မှတ်ဉာဏ်၊ သတိနှင့် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို တိုးတက်စေနိုင်သည်။
ဤဆေးသည် ဦးနှောက်အတွင်းရှိ သဘာဝပစ္စည်းများ (neurotransmitters) ၏ ဟန်ချက်ညီမှုကို ပြန်လည်ရရှိစေသော အင်ဇိုင်းပိတ်ဆို့ခြင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
GENERIC NAME(S): DONEPEZIL
အသုံးပြုပုံ | ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး | ကြိုတင်သတိထားရန် | ဓာတ်ပြုမှု | ကုသမှု
အသုံးပြုပုံ
ဤဆေးကို သင့်ဆရာဝန်ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း အစာမပါဘဲ ပါးစပ်ဖြင့်သောက်ပါ၊ အများအားဖြင့် အိပ်ရာမ၀င်မီ တစ်နေ့တစ်ကြိမ်သောက်ပါ။ အိပ်ရေးပျက်ခြင်း (အိပ်မပျော်ခြင်း) ခံစားရပါက၊ နံနက်ခင်းဆေးပမာဏကို ပြောင်းလဲခြင်းအကြောင်း သင့်ဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးပါ။
၂၃ မီလီဂရမ် အစွမ်းထက် ဆေးပြားများကို သောက်နေပါက ၎င်းတို့အားလုံးကို မျိုချပါ။ ဤဆေးပြားများကို ခွဲ၍ ကြိတ်ချေခြင်း သို့မဟုတ် ဝါးခြင်း မပြုပါနှင့်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းသည် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးမြင့်စေနိုင်သည်။
ဆေးပမာဏသည် သင့်ကျန်းမာရေးအခြေအနေနှင့် ကုသမှုအပေါ် တုံ့ပြန်မှုအပေါ် မူတည်ပါသည်။ သင့်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ (ဥပမာ ပျို့အန်ခြင်းနှင့် ဝမ်းလျှောခြင်းကဲ့သို့) ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချရန် သင့်ဆရာဝန်သည် ဤဆေးကို အနည်းအကျဉ်းဖြင့် စတင်ပြီး ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း သင့်ဆေးပမာဏကို လများအထိ တဖြည်းဖြည်း တိုးပေးပါမည်။ သင့်ဆရာဝန်၏ညွှန်ကြားချက်ကို ဂရုတစိုက်လိုက်နာပါ။ သင့်ဆေးပမာဏကို တိုးမြှင့်ခြင်း သို့မဟုတ် ဤဆေးကို ညွှန်ကြားသည်ထက် မကြာခဏ မသုံးပါနှင့်။
အကယ်၍ သင်သည် ဒိုးပီဇီးလ်ကို ၇ ရက် သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပို၍ ဆက်တိုက်မသောက်ပါက၊ ထပ်မံမစတင်မီ သင့်ဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးပါ။ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများဖြစ်နိုင်ချေကို လျှော့ချရန် လျှော့နည်းသောပမာဏဖြင့် စတင်ရန် လိုအပ်နိုင်သည်။
အကျိုးကျေးဇူးအများဆုံးရရှိရန် ဤဆေးကို ပုံမှန်အသုံးပြုပါ။ သင်မှတ်မိစေရန်အတွက်၊ ၎င်းကိုနေ့စဉ်တစ်ချိန်တည်းတွင်ယူပါ။ သင့်ဆရာဝန်က သင့်အား ထိုသို့ပြုလုပ်ရန် ညွှန်ကြားထားခြင်းမရှိပါက ၎င်းကို မသောက်ပါနှင့်။ ဤဆေး၏အကျိုးကျေးဇူးအပြည့်အဝမရမီ ရက်သတ္တပတ်များစွာကြာနိုင်သည်။
သင့်အခြေအနေ ပိုဆိုးလာပါက သင့်ဆရာဝန်ကို ပြောပြပါ။
ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး
ပျို့ခြင်း၊ အော့အန်ခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း၊ အစားအသောက်ပျက်ခြင်း/ ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း၊ မူးဝေခြင်း၊ အိပ်ငိုက်ခြင်း၊ အားနည်းခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ တုန်ယင်ခြင်း (တုန်ခါခြင်း) သို့မဟုတ် ကြွက်သားများ ကြွက်တက်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ ဤအကျိုးသက်ရောက်မှုများသည် များသောအားဖြင့် 1-3 ပတ်ကြာပြီးနောက် လျော့နည်းသွားသည်။ ဤအကျိုးသက်ရောက်မှုများသည် ကြာရှည်လာပါက သို့မဟုတ် ပိုဆိုးလာပါက သင့်ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်သူကို ချက်ချင်းအကြောင်းကြားပါ။
ဤပြင်းထန်သော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ဖြစ်ပေါ်လာပါက သင့်ဆရာဝန်အား ချက်ချင်းပြောပြပါ- ဆီးသွားရာတွင် အခက်အခဲ၊ ပြင်းထန်သော အစာအိမ်/ဝမ်းဗိုက်နာ၊ ဝမ်းမည်းများ၊ ကော်ဖီမှုန့်များကဲ့သို့ အန်ခြင်း၊ တက်ခြင်းများ၊
သင့်တွင် အလွန်ပြင်းထန်သော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ရှိပါက- နှလုံးခုန်နှေးခြင်း/မြန်ခြင်း/မမှန်ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာ မူးဝေခြင်း၊ မူးမေ့လဲခြင်း အပါအဝင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအကူအညီကို ချက်ချင်းရယူပါ။
ဤဆေးကို အလွန်ပြင်းထန်သော ဓာတ်မတည့်မှုတုံ့ပြန်မှုသည် ရှားပါသည်။ သို့ရာတွင်၊ ပြင်းထန်သော ဓာတ်မတည့်မှု လက္ခဏာများ တွေ့ရှိပါက ဆေးအကူအညီ ချက်ချင်းရယူပါ- အဖု၊ ယားယံခြင်း/ရောင်ရမ်းခြင်း (အထူးသဖြင့် မျက်နှာ/လျှာ/လည်ချောင်း)၊ ပြင်းထန်စွာ မူးဝေခြင်း၊ အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်း။
ဤသည်မှာ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ၏ စာရင်းအပြည့်အစုံမဟုတ်ပါ။ အထက်တွင်ဖော်ပြထားသော အခြားသက်ရောက်မှုများကို သတိပြုမိပါက သင့်ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်သူထံ ဆက်သွယ်ပါ။
ကြိုတင်သတိထားရန်
ဤဆေးကိုအသုံးမပြုမီ၊ အထူးသဖြင့် သင်၏ဆေးဘက်ဆိုင်ရာသမိုင်းကြောင်းကို ပြောပြပါ- အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာပြဿနာများ (ဥပမာ- ပန်းနာရင်ကျပ်၊ နာတာရှည်အဆုတ်အဆုတ်ရောဂါ)၊ မူးလဲခြင်း၊ တက်ခြင်း၊ အစာအိမ်/အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါများ (ဥပမာ- အနာများ၊ သွေးယိုစီးခြင်း)၊ ဆီးသွားခြင်း (ဥပမာ၊ ဆီးကျိတ်ကြီးခြင်း)။
ဤဆေးသည် သင့်အား မူးဝေခြင်း သို့မဟုတ် ငိုက်မျဉ်းစေနိုင်သည်။ အရက် သို့မဟုတ် ဆေးခြောက် (ဆေးခြောက်) သည် သင့်ကို ပို၍ မူးဝေခြင်း သို့မဟုတ် ငိုက်မျဉ်းစေနိုင်သည်။ အန္တရာယ်ကင်းစွာ မဆောင်ရွက်နိုင်မချင်း ကားမောင်းခြင်း၊ စက်ယန္တရားများ အသုံးပြုခြင်း သို့မဟုတ် သတိထားရန် လိုအပ်သည့် မည်သည့်အရာကိုမဆို မလုပ်ပါနှင့်။ အရက်ယမကာများကို ကန့်သတ်ပါ။ ဆေးခြောက် (ဆေးခြောက်) သုံးစွဲနေပါက သင့်ဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးပါ။
Donepezil သည် နှလုံးခုန်နှုန်း (QT prolongation) ကို ထိခိုက်စေသည့် အခြေအနေတစ်ရပ်ကို ဖြစ်စေသည်။ QT ကြာရှည်ခြင်းသည် နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း/ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း ပြင်းထန်သော (သေခဲသလောက်) နှင့် ဆေးချက်ချင်းလိုအပ်သော အခြားလက္ခဏာများ (ပြင်းထန်စွာ မူးဝေခြင်း၊ မူးလဲခြင်း) ကို ဖြစ်စေခဲပါသည်။
သင့်တွင် အချို့သော ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အခြေအနေများ ရှိပါက သို့မဟုတ် QT တာရှည်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သော အခြားဆေးများကို သောက်နေပါက QT ကြာရှည်နိုင်ခြေ တိုးလာနိုင်သည်။ Donpezil ကို အသုံးမပြုမီ၊ သင်သောက်နေသော ဆေးဝါးအားလုံးကို သင့်ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်သူကို ပြောပြပြီး သင့်တွင် အောက်ပါအခြေအနေများရှိပါက- အချို့သောနှလုံးပြဿနာများ (နှလုံးပျက်ကွက်ခြင်း၊ နှလုံးခုန်နှေးခြင်း၊ EKG တွင် QT ရှည်လာခြင်း)၊ အချို့သောနှလုံးပြဿနာများ၏ မိသားစုရာဇဝင် (QT၊ EKG တွင် ကြာရှည်ခြင်း၊ ရုတ်တရက် နှလုံးသေဆုံးခြင်း)။
သွေးထဲတွင် ပိုတက်စီယမ် သို့မဟုတ် မဂ္ဂနီဆီယမ် နည်းပါးခြင်းသည်လည်း QT ကြာရှည်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေပါသည်။ အချို့သောဆေးဝါးများ (ဥပမာ-ဆီးဆေး/”ရေဆေးများ”) သို့မဟုတ် ပြင်းထန်သောချွေးထွက်ခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း သို့မဟုတ် အော့အန်ခြင်းကဲ့သို့သော အခြေအနေများရှိပါက ဤအန္တရာယ်သည် တိုးလာနိုင်သည်။ Donepezil ကို ဘေးကင်းစွာ အသုံးပြုခြင်းအကြောင်း သင့်ဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးပါ။
ခွဲစိတ်မှုမပြုလုပ်မီ သင်အသုံးပြုသည့် ထုတ်ကုန်များ (ဆေးညွှန်းဆေးများ၊ ညွှန်းမထားသောဆေးဝါးများနှင့် ဆေးဖက်ဝင်အပင်များ အပါအဝင်) သင့်ဆရာဝန် သို့မဟုတ် သွားဆရာဝန်ကို ပြောပြပါ။
ဓာတ်ပြုမှု
ဤဆေးနှင့် ဓါတ်ပြုနိုင်သော ထုတ်ကုန်အချို့တွင်- အက်စပရင်/စတီးရွိုက်မဟုတ်သော ရောင်ရမ်းမှုဖြစ်စေသော ဆေးဝါးများ (NSAIDs၊ Ibuprofen၊ naproxen ကဲ့သို့သော)။
ဆေးအများအပြားတွင် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး/အဖျားလျော့ဆေးများ (အက်စပရင်၊ ibuprofen သို့မဟုတ် naproxen ကဲ့သို့သော NSAIDs) ပါ၀င်သောကြောင့် ဆေးစာနှင့်ဆေးမညွှန်းထားသောဆေးအညွှန်းများအားလုံးကို သေသေချာချာစစ်ဆေးပါ။ နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံရခြင်း သို့မဟုတ် လေဖြတ်ခြင်းမှ ကာကွယ်ခြင်း (များသောအားဖြင့် တစ်နေ့လျှင် 81-162 မီလီဂရမ်) ကဲ့သို့သော ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အကြောင်းပြချက်များအတွက် သင့်ဆရာဝန်မှ ညွှန်ကြားထားသည့်အတိုင်း ပမာဏနည်းသော အက်စပရင်ကို ဆက်သောက်သင့်သည်။ အသေးစိတ်အချက်အလက်များအတွက် သင့်ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်သူနှင့် တိုင်ပင်ပါ။
ကုသမှု
- mild to moderate Alzheimer’s type dementia
- moderate to severe Alzheimer’s type dementia
- diffuse Lewy body disease
